'EU leert slecht van verleden'

Kenmerken

• Plaatsingsdatum 28-01-2013
• Auteur Jorg Tönjes ()

Bericht

Europa trekt te weinig lessen uit de verschillende milieurampen van de voorbije decennia. Dat staat in een recent rapport van het Europese Milieuagentschap, getiteld ‘Late Lessons from Early Warnings’.

Het gevolg is dat de EU nu net dezelfde fouten maakt met nieuwe technologieën, zoals genetische modificatie en nanotechnologie. De rode draad door het rapport is de vaststelling dat indien er in het verleden beter was geluisterd naar de vroege waarschuwingen over de gevaren van verschillende technologische evoluties, er duizenden levens hadden gered kunnen worden en heel wat schade aan ecosystemen vermeden had kunnen worden.

'Meerdere studies tonen aan dat de waarschuwingen genegeerd zijn tot schade aan de volksgezondheid en het milieu niet meer te vermijden was', schrijft het European Environment Agency (EEA) in het rapport. 'In sommige gevallen stelden bedrijven winsten op korte termijn boven de volksgezondheid door bewijzen te negeren of te verbergen. In andere gevallen minimaliseerden wetenschappers de risico’s, soms onder druk van belanghebbenden.'

Onder het tapijt 
Voorbeelden die in de studie worden aangehaald zijn onder meer kwikvergiftiging door zware industrie, vruchtbaarheidsproblemen door gewasbeschermingsmiddelen en farmaceutische producten die invloed hebben op de waterkwaliteit zoals bijvoorbeeld de pil. Het is volgens het EEA frappant dat de conclusies die uit dergelijke casussen zouden moeten worden getrokken maar al te vaak aan de kant worden geschoven bij bepaalde nieuwe technologische ontwikkelingen, ook al wijzen verschillende signalen op veiligheidsrisico’s.

Actuele voorbeelden die vernoemd worden in de studie zijn de straling van mobiele telefoons, nanotechnologie en genetisch gemodificeerde gewassen. Ggo’s zijn volgens het rapport een uitstekend voorbeeld: 'Op lange termijn vormen ze misschien een risico voor de volksgezondheid en voor de meerderheid van de boeren zijn ze onbruikbaar.' Toch is er een omvangrijke industrie ontstaan rond de ggo’s, wat volgens het rapport wijst op de rol die bedrijven en de economische belangen spelen in het negeren van veiligheidsrisico’s.

Eén procent 
Het agentschap vraagt bedrijven, onderzoekers en overheden om veel meer achting te hebben voor het voorzorgsprincipe bij de ontwikkeling van producten. Directrice Jacqueline McGlade stelt aan de kaak dat de voorbije tien jaar slechts één procent van de publieke financiering voor onderzoek is besteed aan de mogelijke gevaren van producten in sectoren als nanotechnologie en biotechnologie. '99 procent voor het product, één procent voor de risico's, dat kan niet volstaan', aldus McGlade.